Kadından elde edilen yumurta hücrelerinin, erkeğin spermleri ile laboratuvar ortamında döllenip, gelişen embriyoların rahim içine yerleştirilmesi yöntemidir.

Tüp bebek tedavisi 4 aşamadan oluşur:

– Yumurtaların geliştirilmesi ve olgunlaşması

– Yumurtaların toplanması

– Yumurtaların spermle döllenmesi

– Embriyoların rahim içine transferi

1.AŞAMA: YUMURTALIKLARIN İLAÇLARLA UYARILMASI

Kadınların doğal adet döngüsünde her ay bir yumurta büyür ve olgunlaşır. Tüp bebekte amaç daha fazla yumurta gelişmesini sağlamak olduğundan, adetin 2. ya da 3. gününden itibaren hap ya da karın ciltaltına enjeksiyon (iğne) şeklinde ilaçlar kullanılır. Bu süreç 9-12 gün sürmektedir.

Yumurtalar, yumurtalıklarda folikül denen sıvı kesecikleri (kistler) içinde büyümektedir. Foliküller büyüklükleri ile orantılı olarak estradiol (E2) hormonu üretirler.

Tedavinin bu aşamasındaki takiplerde, birkaç gün arayla trans-vaginal ultrason ile folikül sayısı ve büyüklükleri değerlendirilir ve gerekli görüldüğünde kan estradiol değerine bakılır. Takip sıklığı tedavinin sonuna yaklaştıkça artabilir.

Foliküller belli bir büyüklüğe ulaştığında ve estradiol değerleri uyumlu şekilde yükseldiğinde, toplama işlemi öncesi yumurtaların olgunlaşmalarını tamamlayabilmeleri için hCG iğnesi yapılır. Bu enjeksiyon karın ciltaltından ya da kalçadan kas içine olabilir. Tedavinin en çok dikkat gerektiren noktalarından biri bu iğnenin tam vaktinde ve doğru bir şekilde uygulanmasıdır. Bu iğnenin yapılmasından sonraki 35-36. saatte yumurta toplama işlemi yapılacaktır.

2.AŞAMA: YUMURTALARIN TOPLANMASI

Yumurta toplama işlemi ameliyathane şartlarında, kısa süreli genel anestezi altında (uyutularak) yapılmaktadır. Trans-vaginal ultrason kılavuzluğunda, ince bir iğne ile görerek tek tek foliküllerin içine girilir ve folikül sıvıları boşaltılarak steril tüplere alınır. Bu tüplerdeki sıvılar, mikroskop altında embriyolog tarafından incelenerek içlerindeki yumurtalar seçilir ve özel bir solüsyon içinde 37 derecelik sıcaklıkta muhafaza edilir.

Yumurta toplama günü, çift mutlaka belirtilen saatte klinikte olmalıdır. Anne adayı anestezi alacağından 8 saatlik açlık-susuzluk ile gelmesi gerekmektedir, aksi söylenmedikçe erkek tok gelebilir.

İşlem sonrası hastalar birkaç saat yatarak gözetim altında tutulur. Anestezinin kısa süren etkisinin geçmesi beklenir. Tüm kontroller normalse ve hasta kendini iyi hissediyorsa, kullanması gereken ilaçlar anlatılıp, toplanan yumurta sayısı hakkında bilgi verilerek evine gidebilir. Toplanan yumurta sayısı takiplerde ultrasonda görülen foliküllerin sayısından farklı olabilir, önemli olan elimizde kaç tane yumurta olduğudur.

Sperm alınması da yumurtaların toplandığı gün yapılmaktadır. Sperm verme öncesi 3 ila 5 günlük bir cinsel perhiz önerilir. Yumurtalıkların uyarılması sürecinin sonuna yaklaşıldığında hastanın eşi bu perhiz süresi hakkında uyarılarak uygun zamanda örnek vermesi sağlanacaktır. Sperm örneği, özel hazırlanmış bir odada masturbasyon ile verilir ve elde edilen örnek laboratuara alınarak en kaliteli spermlerin seçilmesi amacıyla işlemlere tabi tutulur.

3.AŞAMA: YUMURTALARIN DÖLLENMESİ VE LABORATUVAR SÜRECİ

İstenen olgunluk aşamasındaki yumurtaların döllenmesi iki yöntemle olur:

Klasik IVF yöntemi: Bu yöntemde yumurta ve sperm hücreleri aynı ortama konur ve sperm hücrelerinden birinin yumurtayı döllemesi (fertilizasyon) beklenir.

Mikroenjeksiyon (ICSI): Bu işlemde ise en kaliteli spermlerin seçimi yapıldıktan sonra, mikropipet içine alınan tek bir sperm yumurtanın içine yerleştirilir.

Döllenmiş yumurta bölünmeye başlar ve embriyoyu oluşturur. Her bir embriyo mikroskop altında hücre sayısı ve diğer kalite özellikleri açısından değerlendirilir. Embriyo takibi, embriyoların her sabah gözlenmesiyle ya da inkübatör içinde tüm gelişimlerinin kamera ile izlenip kaydedilmesiyle yapılır.

4.AŞAMA: EMBRİYOLARIN RAHİM İÇİNE YERLEŞTİRİLMESİ

Embriyo transferinin hangi gün yapılacağı kararı, doktorunuz tarafından verilir. Bu karar verilirken embriyo sayı ve kalitesi, hasta yaşı, daha önceki tüp bebek denemeleri, yumurta ve sperm kalitesi göz önüne alınır. Hangi embriyo ya da embriyoların transfer edileceği embriyoloji uzmanları tarafından seçilir ve anne adayı embriyo transfer işlemi için kliniğe çağrılır.

Rahim boynu açısının düz olması ve işlemin daha kolay yapılabilmesi için idrar kesesinin (mesane) dolu olması gerekmektedir. Bunun için işlemden bir süre önce bol su içmeye başlanmalı ve tuvalete gidilmemelidir.

Embriyo transferi kesinlikle ağrısız bir işlemdir. Öncesinde embriyolarınızın durumu, kalitesi, varsa dondurulacak embriyolar hakkında hastaya ayrıntılı bilgi verilir. Rutin bir jinekolojik muayeneye göre çok daha kolay olan bu işlemde özel bir kateter içindeki embriyolar çok hassas bir işlemle rahim boşluğuna yerleştirilir. Bu işlem ortalama 5 dakika sürer ve hastanın rahat ve gevşemiş olması çok önemlidir.

Embriyo transferi sonrasında kısa bir süre klinikte istirahat edilir. Kullanılacak ilaçlar ve karşılaşılabilecek durumlar hakkında çifte detaylı bilgi verilir ve sonrasında hasta evine gidebilir.

VE SONRASI…

Eğer anne adayı çalışıyorsa ve işi çok yorucu ve stresli değilse, embriyoların rahim içine yerleştirilmesinin bir gün sonrasında işine dönebilir. Ağır, yorucu ve stresli işlerde çalışanlar için 2-3 gün ev istirahati uygun olacaktır.

Gebelik testi transferden 12 gün sonra, kanda yapılır. Bu bekleme sürecinde zaman zaman kasık ağrıları hissetmek, adet öncesindeki hisleri yaşamak, küçük lekelenme şeklindeki kanamalar herhangi bir olumsuzluğa işaret etmezler.

Gebelik testi sonucu hakkında doktorunuz sizinle görüşecektir. Sonuç olumlu ise kullanmanız gereken ilaçlarda bu aşamadan sonra değişiklikler yapılabilir. Pozitif test sonucu sonrası gebeliğin ultrasonda görülebilmesi için yaklaşık iki hafta sonraya randevunuz verilecektir.

Bazı sonuçlar gebelik testinin tekrarını gerektirir, bu durumda çift doktoru tarafından ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilerek takip edilecektir.